89. Rok po raporcie

Niedawno minął rok od upublicznienia mojego raportu z monitoringu spółek komunalnych w Szczecinie, przygotowanego na podstawie Zakładu Wodociągów i Kanalizacji. W trakcie spotkania promującego mój raport, a także w trakcie przeprowadzonych przez Jawny Szczecin debat, które odbyły się w kolejnych miesiącach, z Biura Nadzoru Właścicielskiego padały deklaracje wprowadzenia zamieszczonych w raporcie rekomendacji. Nie wszystkich oczywiście, ale kilku. Czas na sprawdzenie, jak się mają te rekomendacje.

Przy okazji – przeglądając BIP-y miejskich spółek zauważyłam, że monitorowany przeze mnie Fundusz Wspierania Rozwoju Gospodarczego Miasta Szczecina 18 kwietnia 2016 roku zmienił nazwę i siedzibę. Teraz nazywa się Agencja Rozwoju Metropolii Szczecińskiej sp. z o.o. i mieszka w okolicy Technoparku (ewentualnie w samym Technoparku, bo adres jest Niemierzyńska 17A).

1.   Aktualizacja BIP-ów spółek miejskich.

Przejrzałam BIP-y wszystkich spółek, w których miasto ma udziały i odkryłam, że nie wszystkie spółki mają BIP-y. Nie ma go na przykład mój ulubiony Technopark – spółka 100% miejska. A powinien. Złudzenie posiadania BIP-u ma Szczecińsko-Polickie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne – wielki, piękny znaczek, po środku lewej strony zachwycił swoim rzucaniem się w oczy, ale po kliknięciu wylądowałam na BIP-ie urzędu gminy w Policach. BIP-u nie ma też Szczecińska Energetyka Cieplna (33,43% udziału miasta), Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania (51% miejskiej kasy), a także Spółka Wodna Międzyodrze – multitwór, w którym miasto ma 3,83% udziałów. Zwrócę uwagę na ten fakt w korespondencji z Biurem Nadzoru Właścicielskiego, a także z urzędem gminy w Policach. Edukacja, misiu! Zobaczymy, czy skuteczna.

Wracając do BIP-ów i ich aktualności. Aby w ogóle sprawdzić BIP, trzeba go najpierw znaleźć. Większość odnośników jest mała i nie rzucająca się w oczy. Sztuką samą w sobie jest znaczek BIP MPO – mały gzygzoł, który rozpoznałam na zasadzie skojarzeń. Po kliknięciu idziemy na kompletnie puste strony. To bardzo pusta spółka :P

Na tle grupy pozytywnie wyróżnia się NiOL ze swoim sporym, czytelnym znakiem, oraz Zakład Unieszkodliwiania Odpadów. Wyraźne i dość łatwe do odnalezienia BIP-y mają obie spółki autobusowe, Żegluga Szczecińska, Agencja Rozwoju cośtamcośtam, czyli dawne FWRGMS, Szczeciński Fundusz Pożyczkowy, MTS oraz Zarząd Portów Szczecin i Świnoujście. Dołączyłyby i Tramwaje Szczecińskie, gdyby nie to, że szary kolor znaczka znacząco utrudnia jego znalezienie.

Aktualność wpisów oceniałam na podstawie dostępnych informacji. Poza oczywiście tymi spółkami, które BIP-ów nie miały wcale. Najstarsze informacje znalazłam na stronie MTS – dane finansowe wykazane w BIP-ie były z 2012 roku. Dane finansowe (czasem sam wynik, czasem trafiła się wersja rozbudowana ) większość spółek miała za 2015 rok. ZWiK i Tramwaje Szczecińskie świecą kasą za 2014, a ZUO nie wiadomo za jaki okres – dane są, ale nie opisane.

Nie wszystkie spółki mają w BIP-ach rejestry umów. Mogą się nimi pochwalić ZWiK (rejestr do maja 2016), TBS Prawobrzeże (umowy tylko z 2016), NiOL (tylko z 2016), Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe Dąbie (od 2015), Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe Klonowica (nówka sztuka nie śmigany – od lipca 2016),  Żegluga Szczecińska ( dość dziwny, od grudnia 2014 do lutego 2015), ARMS (od stycznia 2016), Szczeciński Fundusz Pożyczkowy (od lipca 2016) oraz Tramwaje Szczecińskie (od sierpnia 2016). Przy czym Tramwaje Szczecińskie mają tam błąd informatyczny - kiedy próbujemy przejść na drugą stronę rejestru umów, przenosi nas do rejestru zmian. 

Wszystkie rejestry sporządzone są w taki sposób, że nie ma możliwości zapoznania się z samą umową. Co oczywiście sprawia, że trzeba się będzie dopytywać o konkretne dokumenty, męcząc urzędników wnioskami o informacje. Rozumiem, że tak jest wygodniej, tylko proszę potem nie narzekać, że urzędnicy nie mają czasu pracować.

Nie robiłam podobnej analizy w trakcie pierwszego monitoringu, opierając się jedynie na danych ze stron Zakładu Wodociągów i Kanalizacji, dlatego podsumowanie powinnam oprzeć na tym samym BIP-ie. W Zakładzie Wodociągów i Kanalizacji, spółki, którą monitorowałam w 2015 roku BIP jest zdecydowanie uaktualniony. Do tego w porównaniu z pozostałymi spółkami – wyraźnie bogatszy. Zawiera na przykład informacje i protokoły z kontroli zewnętrznych i wewnętrznych. To jedyna spółka, która coś takiego ma.

Jeśli chodzi o realizację tej rekomendacji daję 4 (na 6 możliwych). Aktualizacja nastąpiła, ale ubogość prezentowanych danych obniża wartość BIP-ów spółek miejskich. ZWiK za tę część swojej działalności ma u mnie 5.

      2. Wnioski o informację publiczną i odpowiedzi na nie – w BIP-ach.

Dwie spółki mają w swoich BIP-ach wnioski o informację publiczną z odpowiedziami. To ZWiK (wnioski od maja 2016) i SPAD (od marca 2016). Zakładki sugerujące, że coś się zacznie dziać w temacie udostępniania wniosków o informację publiczną pojawiły się w TBS Prawobrzeże, SPAK, Tramwajach Szczecińskich, ARMS (dawniej FWRGMS) i Szczecińskim Funduszu Pożyczkowym. I przypominam - tylko zakładki. Mało.

Ogólnie BIP-y spółek są bardzo ubogie. Na ich tle wybija się BIP Zakładu Wodociągów i Kanalizacji, a także – wizualnie – Tramwajów Szczecińskich. Ten ostatni wyłącznie optycznie, bo zawartości za dużo tam nie ma. Na czternaście przeanalizowanych BIP-ów (przypominam, że pięć spółek nie ma ich wcale) aż osiem mam z adnotacją „ubogi” lub „symboliczny”. To oznacza, że zawierają wyłącznie dane podstawowe, a ich twórcom nie chciało się nad nimi popracować. Wiecznie smarkającym na strażników prezesom przypominam, że bogaty BIP znacząco zmniejsza ilość wniosków o informację publiczną. Im więcej tam wrzucicie, tym więcej znajdę sama i nie będę zawracała tyłka Waszym pracownikom.

Realizacja tej rekomendacji – 2. Sytuacja na pewno nie jest dostateczna.

      3. Wnioski o informację publiczną i odpowiedzi w BIP-ie miejskim.

Są, od 27 czerwca 2016 roku. Z tego, co pamiętam, deklaracja pojawienia się tych informacji padła na jednej z naszych debat. Ostatnia była 31.03.2016. Blisko trzy miesiące trwało wrzucenie na stronę zakładki. Najświeższy opublikowany materiał pochodzi z dnia 19.09.2016, czyli dokumenty wrzucane są na bieżąco. Będę obserwowała przez jakiś czas, czy pojawią się sprawy sprzed 27.06.2016, czy ta data pozostanie datą startową.

Realizacja tej rekomendacji – 5. Szóstka pojawi się po uzupełnieniu wniosków od stycznia 2015 (takie podniesienie poprzeczki, choć w tym zakresie czuję się usatysfakcjonowana – po prostu czepiam się).

      4. Zmiana zdublowanego zarządu.

Tu reakcja była natychmiastowa, zarząd zmieniono w ciągu miesiąca od wysłania mojego raportu do Prezydenta Miasta Szczecin. Pełna szóstka!

 

      5. Konkursy na członków zarządu spółek miejskich.

Zgodnie z deklaracją dyrektor Biura Nadzoru Właścicielskiego, w trzecim kwartale 2016 roku miały zostać opracowane i przyjęte jednolite dla wszystkich spółek regulaminy konkursów na członków zarządu. 14 września 2016 roku wysłałam zapytanie w tej sprawie. Zapytałam, czy podjęto prace zgodne z w/w deklaracją, na jakim są etapie i kiedy możemy spodziewać się ich wdrożenia. Nie dostałam jeszcze odpowiedzi. Pismo jest eksperymentalne trochę, bo nie poprzedziłam pytania magiczną formułką z paragrafami. Zobaczymy, czy zadziała.

Ogólnie jestem całkiem zadowolona. Po pierwsze – przekonałam się, że zwykły mieszkaniec może generować zmiany w mieście, bez konieczności przykuwania się do mienia i robienia problemu paniom sprzątającym. Po drugie – zainteresowałam tematem strażnictwa sporą grupę znajomych i nieznajomych. Nawet jeśli większość zainteresowała się tylko tym, co ich dotyczy, to już jest o kilkanaście obszarów monitorowanych więcej. Po trzecie – pokazałam, że wiedza o prawie i mieście jest do ogarnięcia dla przeciętnego Kowalskiego. Po czwarte – poszerzyłam ogromnie swoje horyzonty. Po piąte – odkryłam wiele interesujących tematów, którymi zajmę się w miarę wolnego czasu i mocy przerobowych. Po szóste – nawiązałam wiele znajomości, dzięki którym mam siłę i zapał do pracy. Po siódme – mogłabym wymieniać pozytywne skutki monitoringu spółek komunalnych jeszcze długo, ale nie będę zanudzała. Idzie ku dobremu – po prostu.

Oczywiście – jest ogrom obszarów, którymi należy się zająć – i to wszystko przede mną/przed nami.

 

Podsumowanie nie byłoby pełne, gdybym nie wspomniała o sprawach, które na swoje rozstrzygnięcie czekają w sądzie. Przypominam zatem, że czekamy na rozpatrzenie przez NSA skarg kasacyjnych w dwóch sprawach ze ZWiK-iem (udostępnienie listy pracowników i udostępnienie kontraktów z zarządem) i w jednej sprawie z Technoparkiem (drażliwa sprawa stanowiska zajmowanego przez Jolantę Balicką). Czekamy też na rozpatrzenie kilku skarg Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska przez WSA, dotyczących szczecińskich miejskich spółek, a wynikających z ich odmowy udostępnienia rejestru umów zawartych przez te spółki.

Z imprez jawnościowo-towarzyskich - czeka nas 28 września Toast za jawność w Warszawie, a 03.10.2016 Toast za jawność – poznaj swojego watchdoga w Szczecinie.

I kolejne debaty na ważne tematy :)

Liczę na Waszą obecność :)

p.s. Szczegóły dotyczące spotkania w Warszawie dla tych, którzy nie lubią klikać na linki - 28 września, w Międzynarodowym Dniu Prawa do Informacji, o godzinie 18.00, SOWP organizuje Toast za jawność. Spotkanie odbędzie się w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta, Pl. Małachowskiego 3.